خبرنگاران روایت مستند گم شده از زندگی یک مجسمه ساز - وبلاگ طراحی ویلا

به گزارش وبلاگ طراحی ویلا، تهران - خبرنگاران- نویسنده و کارگردان سریال سمک عیار در نمایشگاه آثار کمتر دیده شده مش اسماعیل مجسمه ساز از گم شدن مستندی گفت که سال ها پیش از زندگی این هنرمند ساخته شده بود.

6 مجسمه به نمایش در نیامده از آثار توکل اسماعیلی معروف به مش اسماعیل است در نمایشگاه اسطوره های آهنی به نمایش گذاشته شده است.

در این نمایشگاه که تا 5 مرداد ادامه دارد 6 اثر از مش اسماعیل در ابعادی متنوع، گاه بسیار عظیم مثل فولاد زره و مادر فولاد زره و گاهی کوچک و ظریف مثل دعانویس، رستم و درویش و همچنین اثر بسیار آشنای این هنرمند مثل مجسمه بز، قابل مشاهده است.

روایت محمدرضا اصلانی از مش اسماعیل

محمدرضا اصلانی نویسنده، شاعر، کارگردان و مستندساز در جریان گشایش این نمایشگاه در مورد مش اسماعیل و آثار به نمایش در آمده در این نمایشگاه گفت: این مجموعه متعلق به دکتر فلامکی است. مش اسماعیل در دهه 40 به عنوان مستخدم در دانشکده هنر دانشگاه تهران استخدام شد. دست بر قضا در آتلیه مجسمه سازی مشغول به کار شد آن هم به این دلیل که دخترهای دانشجو کار کردن با آرماتور برای شان سخت بود و بنابراین مش اسماعیل در چیدن آرماتورها به آنها یاری می کرد. همین طور به دلیل سابقه حرفه خانوادگی که داشت در دریافت دستگاه جوش وارد بود و می توانست نقش یاری نماینده ای به دانشجوها داشته باشد، ضمن اینکه خوش اخلاق بود و ارتباط خوبی با دانشجوها برقرار می کرد؛ بچه ها هم به او علاقمند شده بودند و می گذاشتند مجسمه سازی را تجربه کند ضمناً مخل کار دانشجوها هم محسوب نمی شد.

این مستندساز ادامه داد: در همین حین مش اسماعیل آرماتورچینی را فراگرفت و تبدیل به یک متخصص آرماتورسازی شد. اگر نگاه کنید مجسمه های بز او از آرماتورهای فلزی تشکیل شده که به مجسمه تبدیل شده اند. مش اسماعیل ابتدا توسط دکتر سیحون به عنوان رئیس دانشگاه کشف می شود، سپس دکتر کوثر و بعد هم دکتر فلامکی نقش پررنگی در شناخته شدن مش اسماعیل داشتند.

اصلانی بیان داشت: افراد اوایل با لبخند با کارهای او روبرو می شدند و با طرح این سوال که اصلا دارد چه می نماید؟ اما به تدریج کارهایش تبدیل به آثار هنری جدی شدند به نحوی که دکتر سیحون و دکتر کوثر کوشش می کردند آثارش را جمع آوری نمایند. ضمن اینکه خودش هنوز واقف نبود که این کارها ارزش هنری دارند. می توان گفت مش اسماعیل به تدریج اواخر دهه 40 و اوایل دهه 50 متوجه ارزش کارهایش شد.

همه چیز درباره مستند زندگی مش اسماعیل

این سینماگر پیرامون آشناییش با مش اسماعیل و چگونگی ساخت مستندی درباره او گفت: آشنایی من با مش اسماعیل به اواخر دهه 40 برمی شود که با دیدن مجسمه هایش در منزل دوستان شکل گرفت. سپس سال های 52-51 سفارشی به من شد که درباره زندگی مش اسماعیل یک مستند بسازم. این اتفاق برای من هم جالب بود و هم وسوسه نماینده چون شاید آثار تناولی و دیگر مجسمه سازان بنام و نامی اصالت داشتند اما روایتی نداشتند که برای من به عنوان یک مستندساز جذاب باشد.

وی ادامه داد: مجسمه های مش اسماعیل در عین ساده بودنِ کاراکتر سازنده شان، اصلا ساده نبودند ضمن اینکه روح حاکم بر آثار او یک ذهنیت اسطوره ای داشت مثل اثر فالگیر بغدادی یا مجسمه های دیو که بیشتر با ذهنیت او و برآمده از افسانه های روستای محل زندگی اش هستند. آغاز کار مش اسماعیل هم با ساختن همین بزها بود و با آنها معروف شد.

نویسنده و کارگردان سریال سمک عیار در توضیحی بیشتر درباره این اثر مستند اضافه نمود: تحقیق و پژوهش این مستند را مرحوم ایرج انباری که هم دانشکده ای من بود بر عهده گرفت. با زندگی درونی مش اسماعیل با رفتن به روستای محل زندگی اش آشنا شدم و بدون اینکه فیلم از حالت مستند خارج شود، بازسازی کوچکی از دوران کودکی او داشتم. کودکی که به همه چیز نگاه می نماید.

اصلانی درباره سرنوشت مستند زندگی مش اسماعیل اضافه نمود: مراحل فراوری و ساخت فیلم به دلیل کمبود بودجه طولانی شد تا اینکه سال 57 در فرهنگسرای نیاوران چند بار به نمایش درآمد. پس از آن نگاتیو فیلم را به لابراتوار خصوصی فیلم ساز دادم و پوزتیوها که دو حلقه بودند در فرهنگسرای نیاوران ماندند. قرار شد آقای رئیس لابراتوار فیلم ساز یک کپی از نگاتیو کار به من بدهند که دوباره فرصت پیگیری پیدا نکردم تا اینکه لابراتوار بسته شد و آرشیو نگاتیوها به فیلم خانه ملی منتقل شد اما فیلم من در فهرست آثار نبود و خبری از سرنوشت این فیلم ندارم.

لازم به ذکر است آثار مش اسماعیل علاوه بر ایران در نمایشگاه های ایتالیا، بلژیک، آلمان، انگلستان و ترکیه به نمایش درآمده است.

مجسمه درخت مقدس در پارک ملت، رستم و دیو سفید در ورزشگاه آزادی و بز در پارک جمشیدیه و دانشکده هنرهای زیبای تهران از آثار آشنا و در معرض دید عموم است. توکل اسماعیلی در سال 1373 در سن 71 سالگی در گذشت.

در آیین گشایش این نمایشگاه که روز آدینه برگزار گردید، هنرمندانی همچون محمدرضا اصلانی (کارگردان)، عباس مجیدی (رئیس انجمن مجسمه سازان ایران)، حمید اسماعیلی (فرزند مش اسماعیل و هنرمند)، محمد هادی فدوی (نقاش)، جهانگیر کازرونی (کارشناس هنری) و فریدون امیدی (نقاش) حضور داشتند.

علاقه مندان برای بازدید از این نمایشگاه می توانند تا 5 مرداد از ساعت 10 تا 20 به نشانی ولی عصر نرسیده به زعفرانیه پلاک 2880، گالری طراحی هنر مراجعه نمایند. این گالری روزهای چهارشنبه تعطیل است.